Sobre os Baluros: mito e realidade

Achegamonos a un tema con reminiscencias do pasado, o dos baluros ou valuros da Terra Cha lucense. O propio termo xa ofrece problemas en cantoa sua grafia xa que non hai ningun dicionario mais ou menos actual que recolla esta entrada, e de ai a discrepancia entre b e v na escrita. Soamente no Diccionario GalegoCastelan de X. L. Franco Grande a voz baluro definese como: “Brujo, hechicero que a la vez oficiaba de medico, sacerdote, milagreiro y profeta”, mentres que na entrada valuro-a: di: “Usurero, que presta con usura. Dicese de los habitantes de la Terra Cha, que tambien se les llama chairegos”. Con todo, hai que decir que a lembranza dos valuros ou baluros chegou deica hoxe grazas as actividades promovidas, sobre todo, por Xose Manuel Carballo Ferreiro quen dirixiu nos anos oitenta o grupo de teatro “Os Valuros” de Castro de Rei e impulsou igualmente a “Festa Balura” que se celebra na mesma vila. O nome de Valuros levao tamen actualmente un grupo de gaitas e danza galegadeste concello. Por outro lado, por referencias de X. M. Carballo soubemos da existencia no concello de Trabada dunha casa chamada “da balura” na que habitou unha persoa orixinaria da Terra Cha. Dita casa esta hoxe deshabitada pero os seus descendentes seguen a ser conecidos polo alcume “do/a baluro/a”.