Benedetto Croce’nin Felsefesinde Sezgi-İfade Özdeşliği Bakımından Sanatın Konumu

Benedetto Croce’ye gore sezgi, tum bilme tecrubemizin temelini olusturmasi bakimindan en onemli bilgi formudur. Hakiki sezgiyi; yani Tinsel olguyu daha alt seviyede bulunan pasiflikten veya baska bir deyisle Tin’den yoksun salt dogalliktan ayirt etmemizi saglayan kesin dayanak, sezginin ifadeyle ozdes olmasidir. Croce’nin felsefesine, estetik ve bilgi problemi bakimindan ozgun karakterini veren bu ozdeslik ayni zamanda bazi problemlere de yol acar. Croce her hakiki sezginin ifade edilmis olmak sartiyla gercek oldugunu, dolayisiyla sezgi ile ifadenin birbirinden ayrilamaz oldugunu ileri surerken hem tek tek bireysel seylerin hem zihnimizdeki imgelerin hem de ifadenin en mukemmel formu olmasi bakimindan sanat eserinin de sezgi oldugunu belirtir. Ancak sezgi ve ifade ozdes, yani birbirinden ayrilamaz ise ifade edilebilir olmasi ve bilgi degeri bakimindan bireysel bir olgu ile bir sanat eserinde ortaya cikmis mukemmel bir ifade arasinda nasil bir fark gozetmemiz gerektigi, uzerinde durulmasi gereken bir noktadir. Bu makalede Croce’nin sezgi ve ifade kavramlari soz konusu problem ekseninde ele alinarak, sanat eserinin neden diger sezgi turleriyle ayni cinsten olmadigi ortaya konulacaktir.